5 Nguyên Tắc Xử Trí Tiêu Chảy Cấp Ở Trẻ: Hướng Dẫn Chi Tiết

Tiêu chảy cấp ở trẻ là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến nhưng lại khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng. Tiêu chảy cấp ở trẻ có thể dẫn đến mất nước nghiêm trọng, gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử trí kịp thời và đúng cách. Bài viết này Fitolabs sẽ cung cấp cho các bậc phụ huynh 5 nguyên tắc quan trọng trong việc xử trí tiêu chảy cấp ở trẻ, giúp bảo vệ sức khỏe của con một cách tốt nhất.

I. Nguyên nhân gây tiêu chảy cấp ở trẻ

1. Vi rút

Rotavirus là tác nhân chính gây tiêu chảy nặng và đe doạ tính mạng cho trẻ dưới 2 tuổi.

Trẻ lớn và người lớn ít bị tiêu chảy do Rotavirus.

Các vi rút khác có thể gây tiêu chảy: Adenovirus, Enterovirus, Norovirus.

2. Vi khuẩn

• Coli đường ruột Escherichia Coli (E.Coli). Trong đó, E. Coli sinh độc tố ruột là tác nhân gây tiêu chảy cấp phân nước ở trẻ em.
• Trực khuẩn lỵ (Shigella): gây hội chứng lỵ phân máu.
• Campylobacter jejuni: gây bệnh ở trẻ nhỏ, tiêu chảy phân nước hoặc phân máu.
• Salmonella enterocolitica: gây tiêu chảy phân nước hoặc phân máu.
• Vi khuẩn tả Vibrio cholerae: gây tiêu chảy xuất tiết bằng độc tố tả, mất nước và mất điện giải nặng ở cả trẻ em và người lớn.

3. Ký sinh trùng

• Entamoeba histolytica (Amíp): xâm nhập vào liên bào đại tràng, hồi tràng và gây bệnh khi ở thể hoạt động.
• Giardia lamblia: là đơn bào bám dính lên liên bào ruột non gây tiêu chảy do giảm hấp thu.
• Cryptosporidium: gây bệnh ở trẻ nhỏ, trẻ bị suy giảm miễn dịch. Tiêu chảy nặng và kéo dài ở trẻ SDD hoặc AIDS.

4. Nguyên nhân khác

Dị ứng thức ăn (thường là sữa bò, lạc, hải sản, trứng,…), tác dụng phụ của thuốc (thường là các loại thuốc kháng sinh, nhuận tràng hay thuốc kháng virus), hóa trị, xạ trị, rối loạn khả năng tiêu hóa và hấp thu, suy giảm miễn dịch, thiếu vitamin hoặc một số bệnh lý ngoại khoa khác…

II. Triệu chứng tiêu chảy cấp ở trẻ

Triệu chứng điển hình nhất của tiêu chảy cấp tính là trẻ đi tiêu phân lỏng với tần suất nhiều hơn bình thường. Tuy nhiên, tần suất đi tiêu và tính chất phân của trẻ cần được đánh giá dựa trên độ tuổi, loại thức ăn của bé.

Đối với trẻ sơ sinh, dưới 6 tháng tuổi, tần suất đi tiêu bình thường của bé dao động trong khoảng 3-10 lần/ngày. Phân của bé mềm, có màu xanh lá, vàng hoặc nâu, có thể có hạt nhỏ màu trắng lộm cộm trong phân. Phân của bé bú sữa mẹ sẽ lỏng hơn, bé đi tiêu nhiều hơn so với bé uống sữa công thức.

Trẻ trên 1 tuổi thường sẽ đi tiêu 1-2 lần/ ngày. Phân của bé mềm, thành khuôn.

Bên cạnh đó, khi trẻ bị tiêu chảy cấp, phân của bé lỏng, nhiều nước, có mùi hôi, tanh khó chịu. Đồng thời, bé cảm thấy mệt mỏi, thường xuyên quấy khóc, sốt, đau bụng, buồn nôn, nôn. 

III. 5 nguyên tắc xử trí tiêu chảy cấp ở trẻ

1. Bù nước và điện giải

Khi trẻ bị tiêu chảy, cơ thể mất đi một lượng lớn nước và điện giải. Việc bù nước và điện giải đúng cách là yếu tố quyết định để tránh nguy cơ mất nước nghiêm trọng.

Tiêu chảy khiến cơ thể trẻ mất nước nhanh chóng, gây ra tình trạng mất cân bằng điện giải. Nếu không bù nước kịp thời, trẻ có thể bị mất nước nghiêm trọng, dẫn đến suy thận, co giật và thậm chí tử vong.

1.1. Các phương pháp bù nước và điện giải

Dung dịch Oresol: Đây là dung dịch bù nước và điện giải chuẩn, dễ sử dụng và hiệu quả cao. Pha Oresol theo hướng dẫn trên bao bì và cho trẻ uống từng ngụm nhỏ.

Nước muối đường: Nếu không có Oresol, ba mẹ có thể tự pha dung dịch nước muối đường với công thức: 1 thìa cà phê muối + 8 thìa cà phê đường hòa tan trong 1 lít nước đun sôi để nguội.

Nước dừa: Nước dừa tự nhiên cũng là lựa chọn tốt để bù nước và điện giải cho trẻ.

1.2. Lưu ý bù nước cho trẻ

Cho trẻ uống từng ngụm nhỏ, thường xuyên.

Tránh cho trẻ uống quá nhanh hoặc quá nhiều một lúc để không gây nôn mửa.

2. Chế độ ăn uống hợp lý

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục của trẻ bị tiêu chảy. Một chế độ ăn uống hợp lý sẽ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục và giảm tình trạng tiêu chảy.

2.1. Các thực phẩm nên ăn và nên tránh

Các thực phẩm nên ăn: Cháo loãng, súp, cơm nát, bánh mì nướng, chuối chín, táo.

Các thực phẩm nên tránh: Đồ ăn chiên rán, thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, nước ngọt có gas, sữa bò và các sản phẩm từ sữa (trừ sữa mẹ).

2.2. Lưu ý khi cho trẻ ăn

Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày để dạ dày của trẻ không phải hoạt động quá mức.

Các món ăn nên được nấu chín kỹ, dễ tiêu hóa như cháo, súp, cơm nát.

Đảm bảo trẻ ăn đủ dinh dưỡng với các nhóm thực phẩm cơ bản như tinh bột, protein, rau xanh và trái cây.

3. Sử dụng thuốc khi cần thiết 

Trong một số trường hợp, việc sử dụng thuốc có thể cần thiết để kiểm soát tình trạng tiêu chảy và ngăn ngừa các biến chứng.

3.1. Khi nào nên sử dụng thuốc điều trị tiêu chảy cấp cho trẻ?

Khi trẻ bị tiêu chảy kéo dài trên 2 ngày mà không có dấu hiệu giảm.

Khi trẻ bị sốt cao, mất nước nghiêm trọng hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng đường tiêu hóa.

3.2. Các loại thuốc thường được sử dụng

• Men vi sinh: Giúp cân bằng lại hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa.

Men vi sinh Biosure Gold bổ sung 3 loại lợi khuẩn Lactobacillus acidophilus, Bacillus subtilis, Baciillus clausii kết hợp với L-lysin, kẽm, acid amin và các vitamin giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tăng cường tiêu hóa, tăng hấp thu, ăn ngon, tăng sức đề kháng cho bé.

• Thuốc cầm tiêu chảy: Chỉ sử dụng khi có sự hướng dẫn của bác sĩ, không nên tự ý dùng để tránh tác dụng phụ không mong muốn.

Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Theo dõi tình trạng của trẻ sau khi sử dụng thuốc để báo cáo lại cho bác sĩ nếu có bất kỳ phản ứng bất thường nào.

4. Theo dõi và kiểm tra tình trạng của trẻ

Việc theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ bị tiêu chảy là rất quan trọng để kịp thời phát hiện các dấu hiệu nguy hiểm và có biện pháp xử trí phù hợp.

4.1. Các dấu hiệu cần theo dõi khi trẻ bị tiêu chảy cấp

• Mất nước: Khô môi, mắt trũng, không có nước mắt khi khóc, tiểu ít hoặc không tiểu.
• Sốt cao kéo dài: Trên 38,5°C và không giảm sau khi dùng thuốc hạ sốt.
• Có máu trong phân: Đây là dấu hiệu nguy hiểm cần đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay.

4.2. Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

• Khi trẻ có bất kỳ dấu hiệu mất nước nghiêm trọng nào.
• Khi tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày mà không có dấu hiệu giảm.
• Khi trẻ có biểu hiện bất thường như co giật, mất ý thức hoặc không chịu ăn uống.
• Ghi chép lại tình trạng của trẻ để cung cấp cho bác sĩ
• Ghi lại số lần đi tiêu, tình trạng phân (màu sắc, độ lỏng, có máu hay không).
• Ghi lại nhiệt độ cơ thể trẻ, các biểu hiện khác như sốt, nôn mửa.
• Cung cấp đầy đủ thông tin này cho bác sĩ để họ có cơ sở chẩn đoán và điều trị chính xác.

5. Phòng ngừa tái phát

Phòng ngừa tiêu chảy tái phát là biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe lâu dài cho trẻ.

5.1. Vệ sinh cá nhân

Dạy trẻ rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, sử dụng xà phòng.

5.2. Vệ sinh thực phẩm

Đảm bảo thực phẩm cho trẻ ăn được nấu chín kỹ, bảo quản đúng cách.

5.3. Vệ sinh môi trường sống

Nguồn nước: Sử dụng nước sạch, đã đun sôi để uống và chế biến thức ăn.

Môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát sẽ giảm nguy cơ lây nhiễm các bệnh đường tiêu hóa.

Đồ chơi, dụng cụ ăn uống của trẻ cần được vệ sinh sạch sẽ thường xuyên.

5.4. Tiêm phòng các bệnh liên quan đến tiêu chảy

Tiêm phòng đầy đủ các loại vaccine như vaccine rotavirus, vaccine phòng các bệnh tiêu chảy do vi khuẩn, virus.

Tóm tắt lại 5 nguyên tắc xử trí tiêu chảy cấp ở trẻ bao gồm: bù nước và điện giải, chế độ ăn uống hợp lý, sử dụng thuốc khi cần thiết, theo dõi và kiểm tra tình trạng của trẻ, và phòng ngừa tái phát. Tuân thủ các nguyên tắc này sẽ giúp bảo vệ sức khỏe của con bạn, đảm bảo quá trình hồi phục nhanh chóng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Đăng ký nhận tin tức và cập nhật từ website fitolabs.vn để nhận những thông tin hữu ích về chăm sóc sức khỏe trẻ em. Nếu ba mẹ cần tư vấn thêm, hãy để lại bình luận bên dưới hoặc liên hệ hotline 0928 138 111/0866 906 139 để được chuyên gia y tế hỗ trợ tốt nhất nhé.