Bệnh Sởi: Hiểu Rõ Để Ba Mẹ Yên Tâm Bảo Vệ Con Trong Mùa Dịch!

Con sốt cao liên tục, phát ban khắp người, và lo sợ những biến chứng nguy hiểm như viêm phổi hay viêm não là nỗi ám ảnh không của riêng ba mẹ nào khi nhắc đến bệnh sởi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm trên thế giới có khoảng 140.000 ca tử vong do bệnh sởi, phần lớn là trẻ em dưới 5 tuổi. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và xử lý đúng cách sẽ giúp con mau khoẻ và hạn chế lây lan ra cộng đồng. Ba mẹ cùng Fitolabs tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

I. Bệnh sởi là gì?

Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm cực kỳ dễ lây lan do virus sởi (thuộc họ Paramyxoviridae) gây ra. Bệnh thường xuất hiện với các triệu chứng như sốt cao, phát ban toàn thân và ho khan.

Virus sởi có khả năng sống trong không khí hoặc trên bề mặt vật dụng lên đến vài giờ. Bệnh lây qua đường hô hấp, xảy ra khi người không có miễn dịch tiếp xúc với người nhiễm virus.

II. Bệnh sởi có nguy hiểm không?

Bệnh sởi không chỉ là bệnh sốt phát ban ngoài da đơn thuần, nếu không được điều trị đúng cách, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Viêm phổi: Đây là biến chứng thường gặp nhất và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do bệnh sởi, đặc biệt ở trẻ nhỏ.
• Viêm não: Gây đau đầu dữ dội, co giật, hôn mê và thậm chí tử vong.
• Nhiễm trùng tai: Dẫn đến đau tai và có thể gây mất thính lực vĩnh viễn.
• Tiêu chảy nặng: Mất nước và điện giải dẫn đến nguy cơ sốc, đe doạ tính mạng.

Đối tượng có nguy cơ cao bị biến chứng:

• Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi: Hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ, dễ bị nhiễm virus và biến chứng nặng.
• Người cao tuổi: Sức đề kháng yếu, dễ bị viêm phổi và các biến chứng khác.
• Người có hệ miễn dịch yếu hoặc suy giảm: Những người bị HIV/AIDS, đang điều trị ung thư, hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch có nguy cơ bị nặng hơn khi nhiễm virus sởi.

III. Nguyên nhân gây bệnh sởi

Virus sởi là tác nhân chính

Virus sởi là nguyên nhân duy nhất gây ra bệnh. Đây là loại virus cực kỳ dễ lây lan và chủ yếu truyền qua đường hô hấp. Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt bắn chứa virus sẽ phát tán vào không khí và người khỏe mạnh có thể hít phải.

1. Các con đường lây truyền bệnh sởi

• Tiếp xúc trực tiếp với giọt bắn hô hấp của người nhiễm: Đây là con đường lây nhiễm phổ biến nhất.
• Chạm vào bề mặt có virus sởi và sau đó chạm vào mắt, mũi hoặc miệng: Virus sởi có khả năng tồn tại trên bề mặt như tay nắm cửa, bàn ghế hoặc đồ dùng cá nhân trong vài giờ.

2. Yếu tố làm tăng nguy cơ lây nhiễm

• Chưa tiêm vắc xin sởi: Trẻ chưa được tiêm phòng có nguy cơ mắc bệnh rất cao khi tiếp xúc với virus.
• Sống trong khu vực đang có dịch: Môi trường đông người và khu vực có dịch bệnh bùng phát làm tăng nguy cơ lây nhiễm.
• Hệ miễn dịch yếu: Người đang điều trị bệnh lý suy giảm miễn dịch hoặc trẻ sơ sinh chưa phát triển hoàn thiện hệ miễn dịch dễ bị nhiễm bệnh hơn.

IV. Đối tượng dễ mắc bệnh sởi

• Trẻ nhỏ chưa tiêm phòng
• Trẻ dưới 5 tuổi chưa đủ miễn dịch do chưa tiêm hoặc chưa tiêm đủ liều.
• Người lớn chưa có miễn dịch
• Người trước đây chưa từng tiêm hoặc không nhớ đã nhiễm bệnh.
• Phụ nữ mang thai và người suy giảm miễn dịch

Những đối tượng này dễ bị biến chứng nặng nếu nhiễm virus.

V. Triệu chứng nhận biết bệnh sởi

Bệnh sởi tiến triển qua 4 giai đoạn với các triệu chứng đặc trưng:

1. Giai đoạn ủ bệnh

Kéo dài từ 7 đến 14 ngày sau khi tiếp xúc với virus.

Trong thời gian này, người bệnh chưa có biểu hiện rõ ràng và khó nhận biết.

2. Giai đoạn khởi phát

• Sốt cao đột ngột (có thể lên đến 39-40°C).
• Ho khan, sổ mũi, viêm kết mạc mắt (mắt đỏ, chảy nước mắt).
• Cơ thể mệt mỏi, chán ăn.
• Xuất hiện dấu hiệu đặc trưng: Đốm Koplik — những đốm trắng nhỏ bên trong niêm mạc miệng, gần răng hàm.

3. Giai đoạn toàn phát

• Phát ban dạng dát sẩn màu đỏ hồng, xuất hiện đầu tiên sau tai và lan dần ra mặt, thân mình, rồi đến tay chân.
• Ban thường kéo dài từ 3 đến 5 ngày, sau đó mờ dần và bong vảy.
• Sốt có thể duy trì trong suốt thời gian phát ban.
• Ho, sổ mũi và viêm kết mạc tiếp tục kéo dài.

4. Giai đoạn hồi phục

Ban mờ dần, các triệu chứng giảm dần.

Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần theo dõi sát vì biến chứng có thể xảy ra sau khi phát ban biến mất.

Việc nhận biết sớm các triệu chứng bệnh sởi giúp ba mẹ có biện pháp điều trị và chăm sóc kịp thời cho trẻ, hạn chế nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

VI. Cách điều trị bệnh sởi hiện nay

Hiện nay, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh sởi, nhưng nếu phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách, trẻ có thể hồi phục hoàn toàn mà không để lại di chứng. Vậy đâu là những phương pháp điều trị hiệu quả hiện nay?

1. Điều trị hỗ trợ tại nhà

• Nghỉ ngơi nhiều: Giúp cơ thể tập trung chống lại virus.
• Uống đủ nước: Phòng tránh mất nước do sốt cao và tiêu chảy.
• Hạ sốt và giảm triệu chứng: Sử dụng thuốc hạ sốt (paracetamol) hoặc thuốc giảm ho theo chỉ định của bác sĩ.

2. Khi nào cần nhập viện?

Trẻ cần được đưa đến cơ sở y tế khi:

• Sốt cao không giảm dù đã dùng thuốc.
• Khó thở, co giật, lơ mơ hoặc có dấu hiệu mất ý thức.
• Xuất hiện biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm não.

3. Phác đồ điều trị bệnh sởi theo Bộ Y Tế

Hiện nay, Bộ Y Tế Việt Nam khuyến cáo phác đồ điều trị bệnh sởi tập trung vào:

• Hỗ trợ triệu chứng: Kiểm soát sốt, ho, viêm nhiễm.
• Điều trị biến chứng kịp thời: Nếu xuất hiện viêm phổi, viêm não hoặc các nhiễm trùng khác, bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh, thuốc kháng viêm hoặc các biện pháp hồi sức tích cực.
• Bổ sung vitamin A: Giúp giảm nguy cơ biến chứng và thúc đẩy hồi phục nhanh hơn.

Việc tuân thủ phác đồ điều trị và theo dõi sát sao từ nhân viên y tế sẽ giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục và hạn chế tối đa các di chứng lâu dài.

VII. Cách phòng ngừa bệnh sởi hiệu quả

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh, đặc biệt đối với bệnh sởi - một căn bệnh dễ lây lan nhưng hoàn toàn có thể ngăn ngừa được nếu áp dụng đúng các biện pháp dưới đây:

1. Tiêm vắc xin đầy đủ

Tiêm vắc xin sởi là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, trẻ em nên được tiêm đủ 2 mũi vắc xin sởi để đạt hiệu quả bảo vệ tối đa.

Người lớn chưa từng tiêm hoặc chưa từng mắc bệnh sởi cũng nên chủ động tiêm phòng để giảm nguy cơ lây nhiễm và bảo vệ cộng đồng.

2. Hạn chế tiếp xúc với nguồn lây

Tránh đến những nơi đông người trong mùa dịch hoặc khi có ổ dịch bùng phát.

Nếu trong gia đình có người mắc bệnh sởi, cần cách ly bệnh nhân và thực hiện các biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt để tránh lây lan.

3. Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống

Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, đặc biệt sau khi tiếp xúc với người bệnh hoặc các bề mặt công cộng.

Vệ sinh nhà cửa, khử khuẩn bề mặt vật dụng thường xuyên để loại bỏ mầm bệnh.

4. Tăng cường sức đề kháng

Hệ miễn dịch khỏe mạnh là yếu tố then chốt giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng, trong đó có bệnh sởi và nhiều bệnh lý truyền nhiễm khác ở trẻ nhỏ.

Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ, cân đối: Chế độ ăn giàu vi chất dinh dưỡng thiết yếu đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc xây dựng hàng rào miễn dịch cho trẻ. Đặc biệt, sắt giúp hỗ trợ vận chuyển oxy và tăng cường sức mạnh cho hệ miễn dịch, trong khi kẽm đóng vai trò then chốt trong quá trình sản sinh và kích hoạt các tế bào bảo vệ cơ thể.

Bổ sung sắt và kẽm đúng cách: Nếu trẻ có dấu hiệu thiếu hụt hoặc trong giai đoạn cần tăng cường đề kháng (như mùa dịch, khi sức khỏe yếu...), ba mẹ nên chủ động tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ nhi khoa để lựa chọn sản phẩm bổ sung phù hợp, an toàn và hiệu quả cho trẻ.

Duy trì lối sống lành mạnh: Cho bé ngủ đủ giấc, vận động thường xuyên, vui chơi ngoài trời và giữ tinh thần thoải mái sẽ giúp hệ miễn dịch của bé hoạt động hiệu quả hơn, hỗ trợ phòng tránh các bệnh nhiễm trùng một cách tự nhiên.

5. Vai trò của sắt, kẽm trong hỗ trợ phục hồi khi trẻ bị sởi

6. Thực hiện khai báo y tế và tuân thủ hướng dẫn phòng dịch

Khi có triệu chứng nghi ngờ hoặc tiếp xúc với người bệnh, cần thông báo cho cơ quan y tế để được hướng dẫn xử lý kịp thời.

Tuân thủ khuyến cáo về tiêm chủng và các biện pháp phòng chống dịch do Bộ Y tế ban hành.

Áp dụng đồng bộ các biện pháp trên sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh sởi, bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi căn bệnh nguy hiểm này.

Bệnh sởi tuy đã có vắc xin phòng ngừa hiệu quả, nhưng trong những đợt bùng phát hoặc khi sức đề kháng của trẻ suy yếu, nguy cơ mắc bệnh và gặp biến chứng vẫn luôn rình rập. Điều quan trọng nhất là ba mẹ hãy chủ động bảo vệ sức khỏe cho con bằng cách tiêm phòng đầy đủ và tăng cường sức đề kháng mỗi ngày.

Hãy luôn là "lá chắn vững chắc" cho con yêu trên hành trình lớn khôn ba mẹ nhé! Ba mẹ cần tư vấn hãy để lại bình luận bên dưới hoặc liên hệ hotline 0866 200 910.